Evcil hayvan beslemenin terapötik ve eğlenceli bir deneyim olduğu aşikâr; peki ya kirpilerde durum nasıl? Evde kirpi beslemek kulağa fazlasıyla sıra dışı gelse de herkesin dikenleriyle bildiği bu küçük memelilerin heyecan verici bir dünyası var. Kirpiler özellikle çocuklara hayvan sevgisi kazandırmak için mükemmel bir seçenek olabilir. Kirpinin özellikleri, yaşam koşulları ve beslenme alışkanlıkları hakkında bilgi arıyorsanız, tüm detayları bu kirpi bakımı rehberinde bulabilirsiniz.

Kirpinin Özellikleri: Evde Kirpi Beslemeden Önce Bilinmesi Gerekenler

Koni şeklindeki sivri burunlu yüzleri, kısa bacakları ve dikenlerle kaplı gövdesiyle bilinen kirpiler küçük memeliler sınıfında yer alıyor. Evcil hayvan olarak beslemeyi düşünüyorsanız, mutlaka bilmeniz gereken kirpi özellikleri şu şekilde:

• Boyut ve Ağırlık: Çoğu kirpi insan avcuna sığacak büyüklükte olsa da boyutları 10 ila 30 santimetre arasında değişiyor. Ağırlıkları ise türüne bağlı olarak 150 ila 1500 gram arasında farklılık gösteriyor.
• Yetişme Ortamı: Kirpiler doğal olarak Avrupa, Asya, Afrika ve Yeni Zelanda’nın farklı bölgelerinde yetişiyor. Kirpi nerede yaşar diye merak ediyorsanız; savana, orman, çöl ve banliyölerde rastlamanın oldukça mümkün olduğu bu küçük memeliler genellikle toprağın altına açtıkları oyuklarda yaşıyor.
• Alışkanlıklar: Günde 18 saate kadar uyuyabilen kirpiler sıcaklığın 4 derece altına düştüğü soğuk iklimlerde ise kış uykusuna dalıyor. Bu özellikleri nedeniyle tembel hayvanlar arasında olduklarını düşünebilirsiniz, ancak kirpiler gündüz uykusunun ardından gece boyunca aktif bir yaşam sürdürüyor.
• Üreme: Kirpiler 4-6 haftalık bir gebelikten sonra yılda tek seferde 4-7 yavru kirpi doğuruyor. Ortalama bir bebek kirpi doğduktan 15 gün sonra tüy çıkarmaya başlıyor. Genellikle nisan ve eylül aylarında gerçekleşen kirpi çiftleşmesi cinsel olgunluğa eriştikleri yaşamlarının ikinci yılından ölümlerine kadar devam ediyor. 
• Ortalama Ömür: Doğumdan iki ay sonra kendi başlarına yaşayabilen kirpiler yaklaşık 1 yıl sonra tamamen olgunlaşıyor. Vahşi doğada ortalama ömürleri 3 ila 8 arasında değişse de bakım altındaki kirpi çeşitleri 10 yıla kadar yaşayabiliyor.
• Evcil Türler: Dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan 17 farklı tür bulunmasına rağmen kirpi türleri arasında evcil olanların sayısı yalnızca dört. Evcilleştirilmiş kirpi türleri arasında Afrika pigme kirpisi, Cezayir kirpisi, Mısır kirpisi ve Hint kirpisi bulunuyor.  

Kirpi Neyle Beslenir?

Kirpilerin tatlı ve sevimli evcil hayvanlar olduğu inkâr edilemez fakat beslemeden önce kirpiler ne yer sorusuna cevap aramak gerekiyor.

• Günlük Yiyecekler: Düşük yağlı ve yüksek proteinli yiyecekler her öğünde mutlaka tüketilmesi gereken günlük gıdaların başında geliyor. Bu özellikleri taşıyan kedi maması çeşitleri kirpiler için yeterince besleyici olabilir.
• Etler: Tavuk, somon ve ton balığı gibi protein kaynaklarını haftada birkaç kez sadece atıştırmalık olarak kirpinize verebilirsiniz. Önceden pişirilmiş etler tuz ve baharat gibi evcil hayvanınız için zararlı olabilecek bileşenler içerdiğinden etleri çiğ olarak alıp kendiniz pişirmelisiniz.
• Meyve ve Sebzeler: Kirpiler meyve ve sebze tüketmeye bayılıyor. Sebzeleri servis etmeden önce iyice yıkamalı ve pişirmelisiniz. Marul, kara lahana, havuç, brokoli, ıspanak, turp ve roka gibi sebzeler verebilirsiniz. Elma, muz, armut, kavun ve şeftali gibi meyvelerin ise şeker oranı yüksek olduğu için haftada birkaç kez az miktarda verilmesi gerekiyor. Üzüm ve avokadonun kirpi için zehir olduğunu unutmamalısınız.
• Atıştırmalıklar: Kirpilerin beslenme repertuarı oldukça geniş, ancak atıştırmalıkların ayda bir iki defadan fazla verilmemesinde fayda var. Biftek, peynir, yoğurt ve yemek kurtları gibi atıştırmalık gıdaları özel günler için saklayabilirsiniz.
• Su: Dikenli evcilinizin ne zaman susayacağını kestirmek zor olabilir. Bu nedenle yuvasının içinde günün her saatinde ulaşabileceği ve her gün yenilenmesi gereken bir su kabı bulundurmalısınız.

Kirpiler Ne Yemez? (Asla Verilmemesi Gereken Gıdalar)

Kirpiler aç gözlü hayvanlar olduğu için ona sunduğunuz her gıdayı afiyetle tüketebilir, ancak bazı yiyecekler ishal ve zehirlenme gibi sağlık riskleri oluşturuyor. Kirpinize vermemeniz gereken gıdalar şu şekilde:

• Süt
• Avokado
• Ekmek
• Çiğ et
• Narenciye
• Üzüm ve kuru üzüm
• Soğan
• Çikolata
• Baharatlı yemekler

Evde Kirpi Beslemek İsteyenlerin Dikkat Etmesi Gereken 5 Püf Noktası

Evde kirpi beslemek başlangıçta göz korkutucu gelebilir, ancak ideal yaşam koşullarını oluşturduktan sonra mükemmel bir evcil hayvana sahip olabilirsiniz. 

1. Kirpinizi almadan önce gerekli tüm ekipmanlara sahip olun.

Kirpiye sağlıklı ve mutlu yaşam koşulları sunmak için belirli malzemelere ihtiyacınız var

• Kafes: Kirpiler günün büyük bölümünü uykuyla geçirse de oldukça aktif hayvanlar. Bu nedenle kafes veya yuvasının rahatça koşup eğlenebileceği büyüklükte ve genellikle en az yarım metrekarelik bir yüzey alanına sahip olması gerekiyor.
• Yemek ve Su Kabı: Kirpiler su içerken ve yemek yerken bazen kasenin kenarına basabiliyor. Bu nedenle su ve mama kabı seçerken ağır modelleri tercih etmenizde yarar var. Dilerseniz, kemirgenler için tasarlanan suluk ürünlerini de kullanabilirsiniz.
• Çark: Ana egzersiz kaynağı koşmak olan kirpileri zihinsel ve fiziksel olarak sağlıklı tutmak için kafesin içine mutlaka bir hamster çarkı koymalısınız. Bununla birlikte eğlenmesi için tünel ve egzersiz topu gibi oyuncaklardan oluşan bir oyun parkı da kurabilirsiniz.
• Uyku Alanı: Kirpiler bir günün yarısından fazlasını uyuyarak geçiriyor. Dolayısıyla konforlu bir uyku deneyimi sunmak için yataklarının da rahat olması gerekiyor. Evcil hayvanınız için yumuşak astarlı kemirgen yatağı çeşitlerini tercih edebilirsiniz.

2. Kirpinizin yuvasını en ideal yere konumlandırın.

Kirpiler aşırı hassas bir işitme duyusuna sahip oldukları için yüksek sesli ortamlar korkmalarına ve stres yaşamalarına neden olabilir. Aynı şekilde sesten dolayı küçük kulübesinden çıkmaya korkan kirpiler egzersiz yapmak ve beslenmek gibi temel ihtiyaçlarını da karşılayamaz hale geliyor. Dolayısıyla kirpi kafesini televizyon, elektrik süpürgesi ve küçük çocuklardan uzak, sessiz bir yere konumlandırarak sevimli evcil hayvanınızın konforlu bir yaşam sürmesini sağlayabilirsiniz. 

3. Temizlik için hijyen adımlarını rutin bir şekilde uygulayın.

Kirpiniz için temiz bir yaşam alanı oluşturarak hastalık risklerini en aza indirebilir ve koku oluşumunu önleyebilirsiniz. Bu sebeple yatağını ve kafesini düzenli olarak temizlemeniz gerekiyor. Hijyen adımlarından bir diğeri ise ayda iki kez yapılması gereken banyo ve tırnak bakımı:

• Banyo için küçük bir kovayı ayak hizasına gelecek kadar ılık suyla doldurun.
• Kirpiyi ıslatmak için küçük bir bardak kullanabilirsiniz, fakat kulağına su kaçmamasına özen gösterin.
• Diş fırçasına kirpi dostu bir evcil hayvan temizlik ürünü sürerek tüylerini aynı yönde fırçalayın. Bunun için kedi bakımı ve sağlık ürünlerini kullanabilirsiniz.
• İyice duruladığınızdan emin olduktan sonra kirpiyi havluya sararak sıcak tutun.
• Tırnak bakımı için kirpiyi avcunuza alarak patisini nazikçe tutun ve tırnaklarının beyaz kısımlarını tırnak makası kullanarak yavaşça kesin. 

4. Kirpinizin hasta olup olmadığını kontrol edin.

Kirpiler bulundukları ortama bağlı olarak veteriner desteği gerektiren hastalıklara yakalanabilir. Sağlıksız bir kirpide ortaya çıkan hastalık belirtileri şu şekilde:

• Gövdesini ve tüylerini çevreleyen aşırı kirlilik
• Cildinde kabuklanma ve yaralanmalar
• Uyuşukluk, yavaş tepki süresi ve farkındalık eksikliği
• Şişmiş, baygın ve huysuz gözler
• Kafeste yeşil dışkı veya ishal
• Kulaklarda deformasyon ve sürekli kaşınma

5. Kirpi hakkında bilgi edinerek güvende hissedeceği sosyal bir yaşam sunun.

Kirpi özellikleri hakkında farkındalığa sahip olmak onların doğasını daha iyi anlamanıza yardımcı olabilir. 

• Kirpiler bir çeşit savunma mekanizması olarak kendi kendini mesh etme davranışı gösterebilir. Özellikle yeni bir şeyin kokusunu aldıklarında vücut hareketleri değişirse endişelenmenize gerek yok.
• Kirpiler tüylerinin daha iyi gelişmesi için yaşamları boyunca iki kez tüylerini döküyor. Bu süre zarfında bastığınız yerlere dikkat edebilir ve süreci onun için daha rahat hale getirmek için sırtına zeytinyağı sürebilirsiniz.
• Kirpiyi günlük düzenli bir şekilde avcunuza alarak insan etkileşimine alıştırabilirsiniz. Kulübesine size ait eski bir tişört koyarak kokunuzu güvenlik ve konforla ilişkilendirmesini de sağlayabilirsiniz.

Kirpinin doğaya faydaları, sıra dışı özellikleri ve eğlenceli halleri kedi ve köpek dışında farklı bir evcil hayvan arayanları ikna etmeye yetiyor. Kirpi bakımı hakkında temel bilgileri edindiğinize göre, kalbinizdeki hayvan sevgisini açığa çıkarmak için evcil kirpinize güvenli bir yuva oluşturmaya başlayabilirsiniz.